AHLÂK-Pratik Bilgiler

Soru 1 : Rasulüllah (s.a.v.-’e göre en kötü düğün yemeği hangisidir?
Cevap : Zenginlerin çağrılıp, yoksulların davet edilmediği düğün yemeğidir.
Soru 2 : İslam’da çocuk terbiyesinin üç ana esası nedir?
Cevap : a- Çocuğu zararlı etkenlerin tahribatından uzak tutmak. (Ahlaksız çevre, kötü arkadaş)
b- Başta anne ve baba olmak üzere tüm büyüklerin iyi örnek olmaları.
c- İyi örnek olmayı, yumuşak olmayı, sevgiyi, saygıyı, hoşgörüyü tatbikatla öğretmek ve yaşatmak.
d- Tüm verilecek terbiyenin İslam’ın müsaade ve teşvik ettiği ölçüler çerçevesinde olmalı.

Soru 3 : Çocuk terbiyesinin en etkili ve zorunlu yaş dönemi hangisidir?
Cevap : 0-6 yaş arasıdır. Çünkü Peygamber Efendimiz (s.a.v.-’e çocuğunu ilim öğretmek için getiren sahabeye çocuğun
yaşını sorduklarında aldıkları cevap altı yaş olunca Allah’ın Resulü (s.a.v.) in cevabı: “Geç kalmışsın” olmuştur.

Soru 4 : İnsanın kendi nefsine karşı görevleri nelerdir?
Cevap : a- Bedenini terbiye etmek. Çünkü: “Kuvvetli mü’min, zayıf olan bir mü’minden hayırlıdır.”
b- Sağlığı muhafaza etmek. “Ölümden başka her derdin bir devası vardır.”
c- Vücudunu yıpratacak şeylerden kaçınmak.
d- İradeyi kuvvetlendirmek. Hakkı kabul edip, haksızlığı ve zararı ret etmek ve taklit etmemek.
e- Aklı ve zihni irfan nurlarıyla aydınlatmak.

Soru 5 : Erkeğin hanımına karşı görevleri nelerdir?
Cevap : a- Onunla güzel geçinmek, onu korumak ve onu gözetmek.
b- Onun geçim ihtiyaçlarını üstlenmek ve karşılamak.
c- Doğruluk, güzellik ve sadakatten ayrılmamak.

Soru 6 : Kadının erkeğine karşı vazifeleri nelerdir?
Cevap : a- Kocasının dine uygun emirlerini yerine getirmek ve ona itaat etmek.
b- Kocasının namus ve şerefini korumak.
c- Bulunduğu hale kanaatkar olmak.
d- İsraftan kaçınmak.
e- Ev hanımı olacak şekilde hareket etmek.

Soru 7 : Evladın ebeveyne (anne ve babaya- karşı sorumlulukları nelerdir?
Cevap : a- Saygı gösterip itaat etmek.
b- Anne ve babaya karşı “ÖF” bile dememek, onları incitmemek.
c- Onların ihtiyaçları sırasında yanında bulunmak.
d- Kabirlerini ziyaret etmek ve duada bulunmak.
e- Vefatlarından sonra onların dostlarına karşı saygı göstermek, ziyaretlerinde bulunmak.

Soru 8 : Anne ve babanın çocuklarına karşı sorumlulukları nelerdir?
Cevap : a- Doğduğunda müslüman ismi koymak.
b- Güçleri nispetinde onları besleyip, büyütmek.
c- Onları İslam’a göre terbiye etmek.
d- İslami ilimleri öğretip, kazanç yollarını göstermek.
e- Onlara fazilet örneği olmak.
f- Dokuz yaşlarında iken yataklarını ayırmak.
g- İbadetlere telkin edip alıştırmak.
h- Akıl baliğ olduktan sonra mümkünse hemen evlendirmek.

Soru 9 : Yüce Allah (c.c.)’dan korkmak, haram ve şüpheli şeylerden kaçmak ve sakınmaya ne ad verilir?
Böyle olma hali nedir ve böyle olana ne isim verilir?
Cevap : İttika denir. Bu hale Takva, takva olan kimseye de Muttaki denir.

Soru 10: Utanılacak şeylerden insanı koruyan hale, güzel huylarla vasıflanmaya ve güzel huylu olmaya ne ad verilir?
Cevap : Edep denir.

Soru 11: İhlas ne demektir?
Cevap : Herhangi bir iş yada ameli güzel bir niyet, saf bir kalple yapmak ve o işe başka bir şey karıştırmamaktır.

Soru 12: Riya ne demektir?
Cevap : Gösteriş demektir. Bir işi gösteriş için yada bir maddi yarar maksadıyla yapmaktır.

Soru 13: Tevazu nedir?
Cevap : Kendini büyük görmemek, insanları hakir görmemek, kendini olduğundan aşağı saymak.

Soru 14: Allah (c.c.)’a güvenmek, kulluk görevini yaptıktan sonra başarıyı Allah (c.c.)’dan beklemek ve insan gücünün
yetişemediği şeyleri Allah (c.c.)’a bırakıp ümitsizlik ve keder içine düşmemeğe ne denir?
Cevap : Tevekkül denir.

Soru 15: Hüsnü zan ve Suizan ne demektir?
Cevap : Hüsnü zan: Bir iyiliğin üzerine inanç beslemeye, güzel düşünmeye denir. Suizan:
Her şeyde bir art niyet aramaya, yanlış düşünüp yanlış yorumlamaya denir.

Soru 16: Dili gereksiz şeylerden koruyup, ihtiyaçtan fazlasını boş yere konuşmamak haline, malayani denilen faydasız
şeylerle uğraşmak ve ağza her gelen şeyi söylemek gibi hallerden kaçınmaya ne denir?
Cevap : Hıfz-ı Lisan (Dili korumak) denir. Peygamberimiz (s.a.v.)’de “Her kim Allah (c.c.)’a ve ahiret gününe iman
ediyorsa ya hayır söylesin yada sussun” buyurmuşlardır.

Soru 17: Utanma, hicap, ar, namus duygularını çirkin şeylerden nefsin arındırılması, edebe aykırı bir işin ortaya
çıkmasından kalbin duyduğu rahatsızlığa, sıkıntıya ne denir?
Cevap : Haya denir.“Haya imandandır, insanlardan utanmayan Allah (c.c.)’dan da utanmaz. (Hadis)

Soru 18: Şecaat ne demektir?
Cevap : Yiğitlik, kahramanlık, kalp metinliği, gerektiğinde tehlikelere atılabilme özelliğidir.

Soru 19: Yapılan iyiliğin kıymetini bilmek, takdir etmek, söz yada işle memnuniyet göstermeye ne denir?
Karşıtı Küfran-ı Nimet (Nimeti inkardır.)
Cevap : Şükür.

Soru 20: Acıya katlanmak, bedene uygun düşmeyen hallere telaş göstermeden karşı koymak olan faziletli hale ve başa
gelen belalara “imtihandır” diyerek üzülmeden sonunu beklemeye ne denir?
Cevap : Sabır denir. “Allah (c.c.) sabredenlerle beraberdir.” (Ayet meali)

Soru 21: Sıla-i Rahim ne demektir?
Cevap : Akrabayı arayıp sormak, kusurlarını bağışlamak, ihtiyaçlarında yardım etmek, onlarla görüşmek,
sohbet etmek ve ziyaretlerinde bulunmaktır.“Sıla-i Rahim ömrü uzatır”(Hadis)

Soru 22: Müslümanların zihin uyanıklığı haline, bir şeyi çabukça anlayış kabiliyetine, bir insanın ahlak ve davranışlarını
yüzünden anlamak haline ne denir?
Cevap : Feraset denir. “Mü’minin ferasetinden sakının. Çünkü o,Allah (c.c.)’ın nuru ile bakar” buyrulmuştur.

Soru 23: Kanaat nedir?
Cevap : Kısmete rıza göstermek, israftan kaçıp orta bir halde hareket etmektir. “Kanaat tükenmez bir hazinedir” (Hadis)

Soru 24: Danışmak, bir işin hayırlı olup olmadığını anlamak için uygun görülen kimselerle görüşüp fikirlerini almaya ne denir?
Cevap : İstişare- Müşavere denir. “Müşavere eden zarar görmemiştir” (Hadis)

Soru 25: Söz gezdirmek, koğuculuk yapmak, bir kimse aleyhine söylenen sözleri bir kötülük maksadı ile o kimseye
ulaştırmak gibi yapılan çirkin huya ne denir?
Cevap : Nemime denir. “Koğucu olan (söz taşıyan- cennete giremez.(Hadis)

Soru 26: Müslümanların kalbinde zerre kadar dahi bulunsa cennete girmelerine mani günah nedir?
Cevap : Kibir.

Soru 27: Kibirin tersi olan kelimedir. Kendini olduğundan aşağı göstermek manasınadır. Alçak gönüllülüktür. Böyle olan
kişiler kendisinden aşağı olan kişileri küçük görmezler ve akranları arasında büyüklenmezler. Her şeyi ben bilirim,
en iyi ben bilirim demezler. Hatta bazen toprak gibi mütevazi olurlar. İnsanı olgunlaştıran ve topluma sevdiren bu
güzel huyun adı nedir?
Cevap : Tevazu.

Soru 28: Mal, mülk Allah (c.c.)’ındır. Kulun elinde bulunan ve ölmeyecek gibi biriktirdiği her şey bir imtihan vasıtasıdır.
Kul elindeki bu imkanları, kendisi ve diğer insanlar için en faydalı şekilde kullanmakla yükümlüdür.
Böyle davranmayan kimseyi ne Allah (c.c.), ne de kullar sever. Allah (c.c.)’ın kendisine verdiği mal ve mülk
emanetinin hakkını vermemiş olur. Cömertlik göstermemek İslam’ın kınadığı, tasvip etmediği kötü huyu kul
kazanmış olur. Cömert insan hem Allah (c.c.)’a yakın, hem cennete yakın, hem de insanlara yakındır.
Aynı zamanda cehennemden de uzaktır. Kötü huylu insansa Allah (c.c.)’dan, cennetten, insanlardan uzak,
cehenneme yakındır. Hem ferdi, hem de içtimai zararları olan bu kötü huyun adı ve yine İslam’da hoş görülmeyen
bunun aksi huyun adı nedir?
Cevap : Cimrilik ve İsraf (Savurganlıktır).

Soru 29: Müslümanların eş, dost, akraba ve yakınlarını, hatta memleketlerini ziyaret etmesi, görmesi, ilgi ve alaka kurması
anlamına gelir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in bu konu ile ilgili çok hadisleri olup, bu iş yapıldığı zaman
müslümanların cennete gireceklerini müjdelemiştir. İslam alimleride yapılması gereken bu hareketin vacip,
terkininde haram olduğunu söylemişlerdir. İslam ıstılahında bu güzel işe ne ad verilir?
Cevap : Sıla-i Rahim.

Soru 30: İkiyüzlülük ve ara bozuculuğa ne ad verilir.
Cevap : Nifak.

Soru 31: Aksıran bir müslümanın “Elhamdülillah” demesi gerekir. Buna göre yanında bulunan müslüman ne demesi gerekir?
Cevap : Yerhamükellah demesi gerekir.

Soru 32: Başkalarının evine gireceğimiz zaman öncelikle hangi kurallara dikkat etmemiz gerekir?
Cevap : a- Selam veririz, b- Adımızı söyleriz, c- Sıfatımızı söyleriz, d- Künyemizi bildiririz.